Wilcza niedola.

Mimo apeli obrońców zwierząt,od czasu do czasu,dochodzi do przykrych incydentów. W tym roku w Wigierskim Parku Narodowym został postrzelony wilk. Gatunek jest pod całkowita ochroną,za zabicie grozi do dwóch lat więzienia,niestety nie zawsze tak było.

Na przestrzeni wieków wilk był bodaj najbardziej znienawidzonym stworzeniem. W całej Europie urządzano masowe polowania upatrując w wilku siedlisko złych mocy. Krążyły legendy o ludziach pogryzionych przez wilki,w następstwie czego,stawali się wilkołakami. W wyciu nocą do księżyca, widziano sprzymierzeńców diabła i czarownic. Dzieci były straszone krwiożerczością tych stworzeń,co było na wskroś wyolbrzymione.

Wszechobecny lęk musiał w końcu wywołać falę nienawiści,i w konsekwencji do eksterminacji na obszarze całej Europy. Do nagonki dołączyli hodowcy obawiający się utraty zwierząt domowych. Masowa eliminacja wilków trwała przez wieki,doprowadzając je na skraj wyginięcia. Jeszcze w ubiegłym stuleciu do 1975 roku za skórę wilka wypłacano premie. Dopiero w 2006 roku weszła w życie ustawa gwarantująca wilkom pełną ochronę.

Dziś wilcze watahy coraz częściej pokonują bezdroża Polski. Największe skupiska tych zwierząt umiejscowione są w województwach podkarpackim,podlaskim i małopolskim.

Mimo dynamicznego rozwoju infrastruktury komunikacyjnej ograniczającej tereny łowieckie,oraz komercjalizacją Parków Narodowych,ostatnia dekada okazała się szczęśliwa dla wilków. Ich liczebność wzrosła w ostatnich latach na terenie Polski do 1000 osobników.

Gorzki posmak Aspartamu.

Długo zastanawiałem się czy umieścić ten post,wszakże prawie każdy zetknął się ze popularnym słodzikiem,niemniej historia wprowadzenia Aspartamu na rynek mogłaby posłużyć niejednemu reżyserowi do nakręcenia thrillera.

Kryjący się pod kodem E951 Aspartam jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym. Najczęściej stosowany pod nazwami NutraSweet ,Equal,Sugar Free,Cenderel występuje w napojach niskokalorycznych,gumie do żucia,drażetkach odświeżających oddech,wędlinach,rybach w folii i konserwach oraz coraz częściej pojawia się w produktach farmaceutycznych szczególnie dla diabetyków.

Historia tego związku datuje się na rok 1965 kiedy w firmie farmaceutycznej Searle&Company przez przypadek zostały odkryte molekuły Aspartamu. Odkrywając korzyści płynące z produkcji tego związku przedstawiciele koncernu złożyli wniosek do FDA(Amerykańska Agencja ds Żywności i Leków) o zgodę na wprowadzenie Aspartamu na rynek.

Po latach sporów o wyniki badań jakie miały miejsce w latach 70'-tych ,w 1981 agencja atestowała produkt i wprowadziła na rynek pod nazwą NutraSweet. Szeroki strumień popularnego słodzika zalał rynek amerykański. Badania przeprowadzone przez Searle zostały bezkrytycznie przyjęte przez WHO(Światowa Organizacja Zdrowia) i w połowie lat 80'-tych uzyskawszy atest FSA(Europejski Urząd ds Bezpieczeństwa Żywności) Aspartam przekroczył bramy starego kontynentu stając się nieodłącznym składnikiem diety Europejczyków.

I wydawałoby się końcem,że to koniec tej historii,gdyby nie neurolog John Onley,którego publikacje wywołały burzę. Badania potwierdzały wzrost zachorowań na złośliwe nowotwory mózgu,padaczkę i depresje,ponadto podobnie jak w przypadkach Kwasu Asparaginowego i Glutaminianu Sodu odnotowano niszczący wpływ Aspartamu na komórki nerwowe. Agencja wprowadzając na rynek Aspartam dopuściła się poważnych zaniedbań. Po ostrzeżeniu wysłanym przez Onleya FDA rozpoczęła śledztwo w którym odkryto związki między firmą Searle i przedstawicielami FDA.

W latach 1976-80 kiedy Aspartam wszedł na rynek agencją kierował Donald Rumsfeld(późniejszy sekretarz obrony w gabinecie Georga W.Busha). Jak się okazało karierę polityczną Rumsfelda wspierała firma Searle na której czele stanął po tym,jak przestał pełnić rolę Sekretarza Obrony w rządzie Geralda Forda. Po wygranych wyborach prezydenckich,przez Regana wpłynął na nominacje nowego przewodniczącego FDA. Nowe władze zbagatelizowały poprzednie stanowisko agencji i wprowadziły Aspartam na rynek amerykański.

Powstaje pytanie czy Searle kiedykolwiek przeprowadzała badania zanim wystąpiła z wnioskiem o atest. Przedstawiciele koncernu zapewniali o wieloletnich testach jednak nie było organu,który mógłby to zweryfikować.

Badania nie powinny być finansowane przez firmy,które są stroną, przez co wyniki budzą wiele wątpliwości. Nieprzychylne opinie zwykle kończą się nagonką na naukowców. Normą jest podważanie osiągnięć a nawet zastraszenia doprowadzające do lęku przed prowadzeniem niezależnych badań. Tylko nieliczne instytuty opierają się wpływowym koncernom upubliczniając wyniki przeprowadzonych badań. Niestety wygląda to na walkę Dawida z Goliatem. Jeśli nie zapadną odpowiednie regulacje wspierające niezależne badania czeka nas nieuchronnie epidemia nowotworów oraz wielu innych schorzeń.

Wakacyjny Dekalog.

Szczyt sezonu urlopowego,ludzie tłumnie odwiedzają miejscowości wypoczynkowe. Część wybiera urlop nad Bałtykiem,inni preferują piesze wędrówki po górskich stokach,jeszcze inni spragnieni większych wrażeń decydują się na wyjazdy zagraniczne,gdzie mogą posmakować innej kuchni,zanurzyć się w tropikalnym morzu,czy też zwiedzić historyczne miejsca. Wybierając się w podróż należy pamiętać o kilku zasadach.

Jednym z najbardziej pożądanych trofeów wakacyjnych jest sesja zdjęciowa z egzotycznymi zwierzętami w ogrodach zoologicznych,gdzie interakcje są znacznie bliższe niż w Europie.

Te niewinnie wyglądające widowiska łączą się z dręczeniem zwierząt. Jako narzędzie zysku są maltretowane i okaleczane. Przykładem znęcania są tygrysy w Tajlandii,którym wyrywa się pazury,odbiera potomstwo matkom,by mogły pełnić role maskotek,głaskanych i karmionych przez nieświadomych turystów. Zepchnięte do roli atrakcji turystycznej ,te dumne koty poniżone krępującymi łańcuchami skazane są na powolną wegetacje w tropikalnym słońcu.

Nie lepszy los spotyka delfiny,które jako główna atrakcja delfinariów cierpią zamknięte w betonowych basenach, w których żyją kilka razy krócej niż na wolności.

Kolejną sprawą na którą powinniśmy zwracać uwagę są zakupy pamiątek z podróży. Nierzadko są to elementy wywodzące się ze skór lub kości zagrożonych zwierząt. W wielu państwach służby graniczne są wyczulone na to zjawisko,za co może grozić wysoka grzywna i konfiskata a nawet więzienie.

Dotyczy to głównie :

-wyrobów ze skór węży,krokodyli czy waranów.

-skór dzikich kotów,niedźwiedzi i wilków

-wypchanych ptaków

-medykamentów i produktów leczniczych zawierających w składzie pochodne zwierząt

-koralowców i muszli

Zabronione jest wwożenie i wywożenie z terenu UE zwierząt lub roślin zagrożonych

wyginięciem,wymienionych w Konwencji Waszyngtońskiej CITES.

Będąc na wakacjach należy zwrócić uwagę na pozostawiane śmieci,które często stają się pożywieniem zdezorientowanych zwierząt i ptaków co w konsekwencji prowadzi nieuchronnie do ich śmierci.

Pamiętajmy aby nasz pobyt w wielu zakątkach świata nie wiązał się z cierpieniem zwierząt. Przysłowiowa fotka z małym tygrysem lub przejażdżka na słoniu napełnia portfele kłusowników i handlarzy przyczyniając się do eksterminacji wielu gatunków zagrożonych wyginięciem.

Toksyczny Bałtyk.

Kiedy w 1997 roku załoga polskiego kutra wydobyła kilkukilogramowy obiekt przypominający glinę ,żaden z członków załogi nie domyślił się ,że mają do czynienia z niebezpieczną bryła Iperytu. W wyniku tego incydentu kilku członków załogi zostało poparzonych. Wypadek uwypuklił dojrzewający od dziesięcioleci problem odpadów chemicznych. Wiosną 1945 roku, gdy pod naporem sił sprzymierzonych monolit nazistowski zaczął pękać i było już kwestią czasu kiedy hitlerowska machina obróci się w perzynę Adolf Hitler posiadał jeszcze jeden atut,który mógł wydłużyć agonie III Rzeszy. Były nim sprawdzone podczas I Wojny Światowej BST (Bojowe Środki Trujące). W tamtym okresie z powodu użycia gazu musztardowego (Iperyt Siarkowy) straciło życie 100 tys. ludzi ,a ponad milion zostało trwale okaleczonych. Na szczęście mimo potężnego arsenału Iperytu,Tabunu,Sarinu,Fosgenu i Adamsytu testowanych jeszcze przed wojną ,Hitler nigdy nie odważył się na użycie tej śmiercionośnej broni i po upadku państwa cały arsenał amunicji chemicznej trafił w ręce wojsk sprzymierzonych. Powstał problem jak zutylizować taką ilość chemikaliów,weźmy pod uwagę,że mamy lata 40' XX wieku i takie technologie były nieosiągalne dla ówczesnej nauki. Postanowiono je zatopić w Bałtyku. Na miejsce składowania wybrano Głębię Gotlandzką ,rejon latarni morskiej Maesekaer na zachód od Szwecji,a także w cieśniach Duńskich. Pewne ilości chemikaliów trafiły również do Głębi Gdańskiej,okolic Dziwnowa,Darłowa,Kołobrzegu i Helu. Szacunki mówią o 60-ciu tys. tonach amunicji chemicznej składowanych w metalowych pojemnikach,bombach i pociskach. Dziś na dnie Bałtyku mamy rdzewiejącą,tykającą bombę,której skutki trudno przewidzieć. Coraz częstsze przypadki obecności BST na plażach nadmorskich kurortów oznacza,że pojemniki skrywające toksyczne substancje zaczynają poddawać się upływowi czasu. Pomimo wielu debat naukowych nie udaje się znaleźć rozwiązania i przewidzieć skutków wycieku chemikaliów do ekosystemu.

Shell Eco-Maraton

Londyn w dniach 30.06do 03.07 zmienił się w arenę zmagań w bardzo nietypowej rywalizacji. Ponad 200 ultra-energooszczędnych pojazdów niczym rydwany na igrzyskach stanęło w szranki o tytuł najbardziej oszczędnego środka lokomocji. Po Filipinach i USA Shell Eco-Maraton dotarł na grunt starego kontynentu. Zespoły składające się gównie ze studentów podjęli niecodzienne zmagania przemieniając trasę wokół olimpijskiego parku im. Królowej Elżbiety w futurystyczny teatr zmagań. Cel jest prosty,przejechać jak największą liczbę kilometrów na jednym litrze paliwa. Załogi mają ustalony czas w którym muszą wykazać się najbardziej przyjaznym dla środowiska zużyciem paliwa. Współzawodnictwo dzieli się na dwie kategorie. ·Prototypy-charakteryzujące się aerodynamicznym i najbardziej efektywnym zużyciem paliwa. ·Koncepcja miejska-która oprócz niskiego zużycia paliwa skupia się na dostosowaniu kształtu i wygody do ruchu miejskiego.

W obu tych kategoriach młode zespoły designerów prześcigały się we wdrażaniu swoich autorskich pomysłów. Przez kilka dni eco team-y podejmowały wiele prób,aby uzyskać możliwie jak najmniejszy współczynnik spalania mieszanki. Jak to w takich zawodach często bywa nie obyło się bez problemów technicznych,co jeszcze bardziej skonsolidowało wysiłki przyszłych inżynierów w pogoni za zwycięstwem. Pierwsze miejsce w kategorii koncepcja miejska uzyskali Francuzi których pojazd przejechał 446 km na litrze benzyny. Tuż za nimi,z wynikiem 257 km uplasowała się Polska ekipa z Politechniki Warszawskiej. Również studenci z Politechniki Śląskiej w Gliwicach dali nam powody do dumy przejeżdżając 281 km i uzyskując drugi wynik w kategorii pojazdów napędzanych wodorem. Brawo Polska!!

Zioło na zakręcie.

Zdrowotne właściwości ziół są znane od wieków. Używane przez średniowiecznych mnichów zapoczątkowały podwaliny współczesnej medycyny. Ich lecznicze właściwości uczyniły z nich doskonały element zdrowej diety i antidotum na wiele schorzeń. Niestety nie przekonało to unijnych komisarzy ,którzy w trosce o nasze zdrowie wprowadzili dyrektywę uderzającą w branżę zielarską. Dyrektywa zakazuje umieszczania informacji o leczniczych działaniach i zastosowaniach ziół . By uzyskać certyfikat zezwalający na to wymagane są długotrwałe i kosztowne testy(szacuje się,że 0d 100-140tys euro za jedną procedurę). Dyrektywa wymusza na branży zielarskiej potwierdzenia zdrowotnego działania ziół ,które z powodzeniem stosuje się od wieków. Jakim prawem zielarstwo mierzy się miarą potężnych korporacji farmaceutycznych posiadających wystarczająco dużo środków na takie badania. Jeśli już komisarze unijni są tak skrupulatni to dlaczego nie ma podobnych regulacji w stosunku do herbicydów i pestycydów powszechnie stosowanych przy opryskach warzyw i owoców? Nie łudźmy się tu nie chodzi o nasze zdrowie. Kluczem do rozwiązania tej zagadki jest 20-to procentowy rynek zielarski na który ostrzą sobie zęby firmy farmaceutyczne. Dzięki absurdalnym regulacjom jesteśmy świadkami ostatniego rozdziału wielowiekowej tradycji ziołolecznictwa w Polsce ,kończącego jako ofiara biurokratycznej machiny napędzanej chciwością korporacji farmaceutycznych.

Przełowienie Morza Bałtyckiego.

Letni pobyt nad morzem dla wielu z nas kojarzony jest z beztroskim czasem odpoczynku. Wraz z urokliwymi zachodami słońca, przy akompaniamencie szumu fal i śpiewu mew pozostawia niezatarte wspomnienia na wiele miesięcy. Zwieńczeniem udanych wakacji jest tradycyjna wizyta w smażalni ryb, albo jak kto woli u rybaka. Ten nieodłączny atrybut urlopu może w niedalekiej przyszłości zniknąć raz na zawsze z naszego jadłospisu. Rosnący popyt na ryby na rynkach UE spowodował zintensyfikowanie połowów. To już nie pojedyncze kutry lecz zaawansowane technicznie statki przetwórnie dokładają starań by zaspokoić potrzeby rynku. Wytropione przez nowoczesne sonary ławice są dziesiątkowane. Ryby wyłowione są selekcjonowane według gatunku i następnie wstępnie przetwarzane. Często trawlery dokonują połowów ukierunkowanych na śledzia i szprota. Mniej atrakcyjne kończą w farmach hodowlanych jako pasza dla łososi i tuńczyków. Ta niechlubna praktyka doprowadza do wytrzebiania narybku, którym żywią się inne gatunki przez co odnotowuje się spadek ich populacji w morzach europejskich. Niskie zasolenie Morza Bałtyckiego, ma istotny wpływ na rozród populacji dorsza. Coraz rzadsze wlewy słonej i natlenionej wody z Morza Północnego, plus nadmierne połowy jeszcze bardziej redukują liczebność tego gatunku. Populacja tego cennego gatunku zmniejszyła się tak drastycznie,że rybacy nie są w stanie wykorzystać kwot przyznawanych na połów dorsza. Jak pokazuje kilka powyższych przykładów nadmierna ingerencja w ten delikatny ekosystem zakłóca równowagę w tym i tak trudnym środowisku jakim jest Morze Bałtyckie. Nielegalne połowy wraz ze zbyt dużą ilością jednostek łowiących sprawia,że Morze Bałtyckie jak jedno z najbardziej eksploatowanych mórz jest przykładem do czego może doprowadzić rabunkowa nieusankcjonowana polityka . Brak odpowiednich regulacji prawnych stwarza dogodne warunki do nadużyć. Jak pokazują symulacje przy obecnej skali połowów za 50 lat ryby znikną bezpowrotnie z mórz i oceanów,a jednym z pierwszych takich miejsc będzie Morze Bałtyckie. Co możemy zrobić by zmienić obecny kierunek? Możemy w sposób przemyślany zmniejszyć popyt na zagrożone gatunki zastępując je innymi. Poniższa lista powinna w tym pomóc. Te ryby nie są zagrożone wyginięciem, a ich połowy nie szkodzą środowisku. Możesz je kupować i jeść ze smakiem. Czarniak Dorsz (M. Barentsa) Karp Langustynki (M. Północne, kosze i pułapki) Łosoś pacyficzny Makrela Miruna (łowiona przy pomocy trału pelagicznego) Omułek jadalny hodowlany Ostrygi Ośmiorniczki (Maroko i Meksyk) Plamiak (inny niż z M. Barentsa) Przegrzebek zwyczajny (ręcznie zbierany) Sardela europejska (poławiana trałem pelagicznym i okrężnicą) Szprot Śledź Oraz wszelkie gatunki z certyfikatem MSC. Uwaga! Połowy lub hodowla tych gatunków szkodzą środowisku i wpływają negatywnie na różnorodność mórz i oceanów. Ogranicz ich spożycie. Dorsz bałtycki Gładzica Krab Krewetka Północna (M. Barentsa) Łosoś hodowlany Małże Mintaj Ośmiorniczki (inne niż z Maroka i Meksyku) Plamiak (z M. Barentsa) Pstrąg tęczowy Stornia (sprzedawana pod nazwą flądra) Tuńczyki (inne niż błękitnopłetwe) Turbot hodowlany Panga * Tilapia * Nie kupuj! Tych ryb nie kupuj! Grozi im całkowite wyginięcie, a ich połowy poważnie szkodzą środowisku i wpływają negatywnie na różnorodność biologiczną mórz i oceanów! Dorada Halibut Homar Karmazyn Krewetki tropikalne Krewetka północna (z wyjątkiem tej z M. Barentsa) Langustynki (łowione przy pomocy trału) Limanda żółtopłetwa Łosoś bałtycki Miruna (łowiona przy pomocy trału dennego) Morszczuk Omułek jadalny dziki Sieja/Sielawa Sola Tuńczyk błękitnopłetwy Turbot dziki Węgorz