Pokazywanie postów oznaczonych etykietą środowisko. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą środowisko. Pokaż wszystkie posty

poniedziałek, 12 czerwca 2017

Na ratunek oceanom.

Światowy Dzień Oceanów obchodzony 8 czerwca skłania do refleksji na temat kondycji tego największego zbiornika słonej wody na ziemi.

O tym jak wielką rolę dla ludzkości spełniają oceany pisano wielokrotnie, warto jednak przytoczyć podstawowe informacje aby zrozumieć jak bardzo jesteśmy zależni od bogactw kryjących się pod powierzchnią bezkresnego błękitu pokrywającego 2/3 powierzchni planety.

Ogromne zbiorniki wodne jakimi są oceany mają niezwykle istotny wpływ dla ludzi.
Generują 50 proc. tlenu potrzebnego do życia, absorbują ogromne ilości dwutlenku węgla, dostarczają ryby i owoce morza dla prawie miliarda ludzi, jak i również są spichlerzem dla 200 mln ludzi żyjących z rybołówstwa oraz regulują klimat. Oceany są również ekonomicznym czynnikiem dla krajów zależnych od turystyki i bogactw kryjących się pod dnem.

Niestety presja ludzi obejmująca nadmierną eksploatacje zasobów, nieuregulowanego rybołówstwa, brzemienne w skutkach niszczycielskie połowy, dziesiątkujące populacje ryb, niezrównoważone praktyki z zakresu akwakultury, zanieczyszczenia, niszczenie siedlisk, zasiedlanie obcymi agresywnymi gatunkami i zakwaszenie są istotnymi czynnikami wpływającymi na kondycje mórz i oceanów.
Ostatnie badania ukazują postępującą degradacje środowiska morskiego.
Każdego roku do oceanów dostaje się od 5-13 mln ton plastiku. Większość odpadów jest spożywana przez ptaki i ryby. W ciałach 80proc. ptactwa morskiego znaleziono pozostałości plastiku, który
dryfując po powierzchni oceanu  tworzy tzw Wielką Pacyficzną Plamę Śmieci. Cząsteczki plastiku opadają na dno, tworzą mikroskopijną breję i stają się pożywieniem dla organizmów żyjących tam.
Przy obecnej intensywności zanieczyszczania wód mórz i oceanów w roku 2050 będzie więcej plastiku niż ryb.

Są też napawające optymizmem informacje.
Na szczycie ONZ  Chiny, Indonezja, Tajlandia i Filipiny uważane za największych trucicieli oceanów zdeklarowały się na wdrożenie planu ograniczającego zaśmiecanie oceanu plastikiem.
Jest to o tyle istotne ponieważ 75 proc. zanieczyszczeń pochodzi z 10 największych rzek Azji.

wikimedia commons Monterey Bay National Marine Sanctuary, Clifornia USA



poniedziałek, 29 maja 2017

Konie mechaniczne ze śmieci.

Wydawałoby się, że hałdy śmieci i ruch samochodowy nie mają nic wspólnego. Nic bardziej mylnego, dowiódł tego zespół Adama Hańderki, odkrywając technologie umożliwiającą przerobienie śmieci na paliwo.

Technologia opatentowana przez Hańderka jest w stanie wygenerować 1 litr diesla i PB95  z kilograma plastikowych torebek. Paliwo zostało przebadane przez Przemysłowy Instytut Motoryzacji, który potwierdził ,że substancja spełnia wszelkie normy paliwowe i jest zdatna do zasilania silników.

Przełomowe odkrycie zostało docenione na Międzynarodowej Wystawie Innowacji w Barcelonie
i uhonorowane nagrodą.
W trakcie XXIV Międzynarodowych Targów Stacja Paliw kierowcy mieli możliwość przetestowania nowego paliwa.

Nawarstwiający się problem śmieci,a szczególnie plastiku, którego konsystencja nie jest biodegradowalna stwarza ogromne zagrożenie dla środowiska, zwierząt i ludzi. Miejmy nadzieje, że nowoodkryta technologia odwróci proces zanieczyszczania planety i wytyczy nowy kierunek pozyskiwania energii dla szybko rozwijającej się branży motoryzacyjnej.

wikimedia commons Porto de Ribeira eue

poniedziałek, 24 kwietnia 2017

Podwodny projekt Bransona.

Charyzmatyczną postać Richarda Bransona nie sposób opisać jednym zdaniem. Z jednej strony jest bezwzględnym biznesmenem torującym sobie drogę na wyboistych polach zglobalizowanego rynku, z drugiej strony  pasjonat podróży i śmiałek przekraczający kolejne niebezpieczne granice.
Branson jest również miłośnikiem życia morskiego. Swego czasu brał czynny udział w kampanii na rzecz ochrony Wielkiej Rafy Koralowej postulując wpisanie jej na listę obiektów zagrożonych na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Jego najnowszy projekt będzie realizowany na  archipelagu Brytyjskich Wysp Dziewiczych, miejscu szczególnie mu bliskiemu, ponieważ na jednej z wysp mieści jego rezydencja.
Tam też zainicjował zatopienie okrętu Kodak Queen , jednego z pięciu ocalałych po brzemiennym w skutkach ataku na Pearl Harbor i utworzenie na nim sztucznej rafy koralowej. B.V.I Art Reef , zostanie ukoronowana  25 metrowym posągiem krakena, który jak wspomina Branson będzie idealnym miejscem dla poszukiwaczy podwodnych przygód.
Przedsięwzięcie którego się podjął nie będzie nastawione na pomnażanie kapitału. Odwiedzający B.V.I Art Reef będą zwolnieni z opłat nurkując w tym szczególnym, miejscu. Jedynie koszty związane z wypożyczeniem butli na inne miejsca nurkowe będą pobierane , a dochód z nich będzie rozdzielany między lokalne organizacje działające na rzecz ochrony środowiska morskiego.

Brytyjskie Wyspy Dziewicze obejmują 100 wysp rozlokowanych wśród turkusowych wód Karaibów. Tętniące kolorowym splendorem rafy koralowe przyciągają rocznie tysiące turystów spragnionych wypoczynku i szukających wrażeń pod powierzchnią oceanu. Wydaje się to dziwne zważywszy na lokalizację ale wiele osób z lokalnych społeczności nigdy nie miało okazji zobaczenia podwodnej rafy. W jednym z wywiadów Branson podniósł tą kwestie przypomniając, że celem fundacji Unite BVI jest propagowanie pływania i nurkowania by uwrażliwić ludzi na otaczający i wrażliwy ekosystem morski.

Podczas gdy ochrona rafy koralowej jest powołaniem Bransona B.V.I Art Reef ma całkiem inną historię, której kluczowym elementem jest wycofany z eksploatacji  Kodiak Queen . Mimo historycznej przeszłości okręt niszczał przez lata, aż w końcu został zakwalifikowany do rozbiórki.
Przed niechlubnym zakończeniem uratował go jeden z członków załogi Bransona przekonując miliardera o słuszności przeprowadzenia renowacji i godnym zatopieniu go, aby stał się jedną z głównych atrakcji nurkowych w tym rejonie.

Branson wierzy, że budowa sztucznej rafy spowoduje rozkwit ekosystemu, który zachęci do powrotu  zagrożone gatunki ryb. Temu procesowi będą się bacznie przyglądać biolodzy, którzy wyrazili zainteresowanie wpływem jaki rozkwit sztucznej rafy koralowej będzie oddziaływał na uzdrowienie nadmiernie wyeksploatowanych miejsc nurkowych.

Wikimedia commons photo by Lheld 1023

niedziela, 19 marca 2017

Energetyczny powiew z Polski.

Gdyby nie kleszcze machiny biurokratycznej wyciskające ostatnie motywacje polskich przedsiębiorców nasz naród stałby się kolebką innowacyjności. Nie będąc gołosłowny przytoczę przykład wynalazku zasługujący na szczególną uwagę który w dobie poszukiwań nowych przyjaznych dla środowiska i człowieka źródeł energii ma szanse podbić rynki światowe w tej prężnie rozwijającej się branży.

Energetyka wiatrowa mimo iż jest ciągle w powijakach,  każdego roku zyskuje nowych zwolenników, którzy nie tylko pragną czerpać tanią  energie, ale jak pokazuje przykład wynalazku Waldemara  Piskorza z Podlasia mogą zrewolucjonizować rynek elektrowni wiatrowych na rzecz bardziej wydajnej technologi energetycznie pionowych turbin wiatrowych.
Pionowe elektrownie wiatrowe charakteryzujące się niskim poziomem hałasu, oraz groźnych dla środowiska ultradźwięków spotykanych w standardowych elektrowniach wiatrowych. 30 metrowe maszty na których osadzone są pionowo łopatki sprawia, że nawet delikatny podmuch wiatru, niezależnie od kierunku jest w stanie zainicjować wprawienie w ruch łopatek, i tym samym nieprzerwaną dostawę energii , która przy niższych podmuchach , w przypadku tradycyjnych turbin jest rekompensowana poborem energii z elektrowni węglowych. Jest to istotne z uwagi na warunki jakie panują na terenie Polski  w których energetyka wiatrowa  nie jest do końca wydajna. Porównując panele fotowoltaiczne i standardową elektrownie wiatrową  produktywność roczna do ceny wychodzi zdecydowanie na korzyść turbiny pionowej Piskorza i oscyluje w okolicach 3000MWh.


Wynalazek Waldemara Piskorza zdobył szereg prestiżowych nagród takich jak; Złoty medal na Międzynarodowych Targach Poznańskich, Najbardziej Innowacyjny produkt na Targach Energetycznych w Łodzi ,udowadniając, że prostota konstrukcji idzie w parze z solidnością i w niedługim czasie ma szanse podbić i wyznaczyć nowe standardy w światowej energetyce wiatrowej.

zdjęcia udostępione za pośrednictwem www.Proenergetyka.pl

poniedziałek, 27 lutego 2017

Toksyczne ryby.

Ostatnimi czasy daje się zauważyć większe zainteresowanie konsumpcją ryb niż jeszcze do niedawna. Dzieje się tak dlatego ,że ryby powszechnie uważa się za zdrowe i są polecane jako alternatywa dla czerwonego mięsa. Jednym z gatunków, który zyskał uznanie jest będący synonimem luksusu łosoś. Jego hodowlana odmiana zwana Łososiem Norweskim z powodu niższej ceny zawojowała półki marketów.
Pytanie pozostaje ,dlaczego jest tańszy niż te z połowu i jakie tajemnice ukrywa przed nami?

Do nazwy Łosoś Norweski powinno się dodać łosoś hodowlany, bowiem swoje całe życie spędza na farmach rybnych, gdzie z powodu zbyt dużego nagromadzenia dochodzi do częstych infekcji. Epidemie nie są rzadkością więc żeby temu zapobiec do zbiorników wlewane są ogromne ilości pestycydów. Środkami chemicznymi leczy się chore i dręczone przez pasożyty łososie. W organizmach łososi wykryto groźny dla człowieka diflubenzuron, (środek chemiczny do ochrony lasów i upraw przed insektami). Jednak głównym winowajcą za skażenie chemiczne łososi nie są pestycydy ale toksyny będące składnikiem paszy. Jest ona wytwarzana ze świeżo złowionych ryb w formie granulatu do którego dodawane są substancje takie jak PCB, Dieldryna , Aldryna, Toksafen. Wszystkie te chemiczne związki kumulują się w mięsie i organach łososi zmieniając je w toksyczną miksturę niebezpieczną dla człowieka.

Panga to kolejny gatunek, który zawojował rynek światowy. Niska cena tego gatunku sprawiła, że panga stała się popularnym przysmakiem. Hodowana w Wietnamie na przemysłową skalę zasila  95 proc. światowej produkcji. Przemysłowa ,oddaje w pełni proces hodowli, gdzie tuczone pokarmem pełnym tłuszczu i białka ryby osiągają wielkość dorosłych osobników w pół roku, dwa razy szybciej niż na wolności. Podobnie jak w przypadku łososi, pangi chorują w zatłoczonych stawach. Aby temu zapobiec hodowcy wlewają ogromne ilości antybiotyków. Metoda ta jest kontrowersyjna, ponieważ ryby po pewnym czasie uodparniają się na lekarstwo, ponadto antybiotyki  wydalone skażają pobliskie ujęcia wodne zagrażając środowisku i ludziom. Do ochrony pang stosuje się również pestycydy ,których poziom kumuluje się trwale w ich tkankach.Po odłowieniu ryby trafiają do tzw. oczyszczarek wodnych zawierających polisfosfaty (używane jako środek zabezpieczający przed korozją i kamieniem) , następnie są filetowane z dużą zawartością konserwantów ułatwiających mrożenie, dzięki nim filety lepiej wchłaniają wodę i zyskują na wadze.

Ryby hodowlane są kilkakrotnie bardziej toksyczne niż inne produkty z supermarketów. Jako konsumenci mamy prawo wiedzieć co leży na półkach w domowych lodówkach. Pogoń za szybkim zyskiem naraża nas konsumentów na zagrożenia o których nie mamy pojęcia ,a zatajanie tych faktów jest pogwałceniem wszelkich  zasad ,które powinny obowiązywać w handlu.

wikimedia commons photo by Xiamonic

poniedziałek, 6 lutego 2017

Tropikalna arka.

Zmieniający się klimat wymusza na milionach ludzi  porzucenie dotychczasowego stylu życia i dostosowanie się do nowych warunków.
Jak łatwo sobie wyobrazić najsłabszym ogniwem z którym muszą się zmierzyć w dobie  zmieniającego się klimatu są rozlokowane na Oceanie Spokojnym społeczności wyspiarskie . Ich niefortunna lokalizacja, (często wyspy archipelagu leżą na niewielkiej wysokości nad poziomem oceanu) na skutek podnoszenia się poziomu oceanu doprowadza do częstych podtopień i zniszczeń. Destrukcyjny wpływ jaki niesie za sobą nieujarzmiony ocean, daje powód do niepokoju o przyszłość rajskich archipelagów. Ich niepewne jutro dało sygnał futurystom do poszukiwania rozwiązania tego coraz bardziej naglącego problemu.


Biorąc pod rozwagę zagrożenia będące wynikiem podtopień oraz niepewną przyszłość władze Polinezji Francuskiej  podpisały deklaracje na budowę pierwszego na świecie pływającego miasta. Inwestorem tego architektonicznego cuda została wywodząca się z Kalifornii firma Seasteading Institute.
Projekt Artisanopolis, którego budowa ruszy w 2019 roku połączy mieszkańców 118 wysp archipelagu w jedno pływające miasto. Inwestor planuje wykorzystać w tym ambitnym przedsięwzięciu  najnowocześniejsze zdobycze techniki, zastosowanie energii odnawialnej i samowystarczalnych konstrukcji architektonicznych. Cała infrastruktura miasta będzie zaprojektowana na miarę XXI wieku. Całość ma tworzyć pięciokątne i prostokątne platformy, które będzie można dowolnie przemieszczać.
Widząc możliwości jakie uwydatnia podnoszący się poziom oceanu, firma już zapowiada budowę kolejnych takich konstrukcji.

Ten zaawansowany projekt ma szanse zostać pierwowzorem dla samowystarczalnych miast przyszłości , w których ludzkość nie tylko będzie czerpać energię z zasobów odnawialnych, lecz również staną się one skutecznym antidotum dla zmieniających się warunków klimatycznych. Jeśli koncepcja odniesie sukces, będzie to sygnał dla innych i nadzieją dla przyszłych pokoleń, podobną do tej jaką była niegdyś biblijna arka.


photo by Seaseading Institiute

poniedziałek, 16 stycznia 2017

Zakwaszenie Oceanu.

Panuje powszechny pogląd mówiący, że największymi płucami ziemi są pochłaniające dwutlenek węgla  lasy deszczowe. Prawda jest jednak zgoła inna, ponieważ to ocean jest największym filtrem oczyszczającym Co2 na kuli ziemskiej.

Absorbując dwutlenek węgla z atmosfery ocean płaci za dużą cenę. Jak wykazują badania 30 mln ton CO2 trafia codziennie do wód oceanicznych. Dwutlenek węgla w reakcji z wodą zmniejsza jej pH doprowadzając do zakwaszenia oceanu. Proces ten jest zauważalny na różnych szerokościach geograficznych. Drastyczne zwiększanie zakwaszenia wód oceanów zagraża organizmom w nich żyjących, które jeśli się nie zaadoptują do nowych warunków wyginą.
Najbardziej narażone są koralowce, które mimo iż zajmują tylko 1 proc. powierzchni globu są domem dla 1/4 organizmów morskich nań żyjących.Proces zakwaszania usuwa węglan wapnia , budulec twardych szkieletów rafy koralowej. Obumarłe koralowce stają się domem dla wodorostów i glonów.
Naukowcy poszukujący odpowiedzi jak dalece proces zakwaszania oddziałuje na morski ekosystem podjęli się badania rafy koralowej u wybrzeży wysp Palau w zachodniej części Oceanu Spokojnego. W tych  wodach występuje bardzo niski poziom pH co obrazuje skale tego zjawiska jakie będzie występowało w wodach oceanów pod koniec tego stulecia. Badania ujawniły zdumiewające odkrycie. Niskie pH nie doprowadziło do zniszczenia rafy koralowej , w większym zakresie niż ma to miejsce w obszarach gdzie zakwaszenie jest mniejsze. To nie powód by mówić że niskie pH przyczyniło się do rozkwitu rafy, raczej do stwierdzenia faktu, że rafa kwitnie pomimo niskiego pH.

Badania ujawniły jak ciągle mało wiemy o otaczających nas ekosystemach, które wbrew przeciwnością losu ciągle mogą się przystosować do nowych zmieniających się warunków życia.

wikimedia commons photo by Mark Peter

niedziela, 8 stycznia 2017

Radioaktywna fala z Fukushimy.

Od zarania dziejów trzęsienia ziemi nawiedzały naszą planetę siejąc śmierć i zniszczenie. Są regiony gdzie intensywność sprawiła, że mieszkańcy uodpornili się na gniew ziemi. Jednym z takich miejsc jest Japonia, która po wiekach rujnowania aglomeracji miejskich przez trzęsienia ziemi, milionom ofiar z tym związanych wypracowała sobie mechanizmy minimalizujące skutki tego kataklizmu.

Ten zdyscyplinowany naród nie przewidział jednak tego co wydarzyło się po 11 marca 2011, kiedy po potężnym  trzęsieniu ziemi o sile 6,6 w skali Richtera nawiedzającemu wybrzeże Honsiu doszło do awarii elektrowni jądrowej Fukushima. W wyniku awarii doszło do stopienia rdzeni w reaktorach 1,2 i 3 co doprowadziło do wydostania się substancji promieniotwórczej do środowiska. W ciągu kolejnych 3 miesięcy radioaktywne odpady skaziły Pacyfik w znacznie większym zakresie niż miało to miejsce podczas katastrofy w Czarnobylu. Jak ukazują przeprowadzone badania poziom skażenia może być znacznie wyższy niż podają oficjalne komunikaty. Na domiar złego Fukushima ciągle uwalnia do środowiska 300 ton radioaktywnej mikstury dziennie. Będzie tak się dziać póki nie zostanie zapieczętowane źródło wycieku, co o obecnych warunkach przy tak wysokiej temperaturze jest niemożliwe.
Zastanawiacie się jak to się dzieje ,że od dnia awarii elektrowni na światło dzienne nie wypływają informacje na temat skutków tego tragicznego zdarzenia. Odpowiedź na to pytanie wiedzie do firmy TEPCO(Tokyo Electric Power Company), największej w Azji firmie zajmującej się produkcją, przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej. TEPCO mimo iż ma ugruntowaną pozycję lidera na rynku azjatyckim jest firmą zależną od jeszcze potężniejszego koncernu GE(General Electric), jednego z największych koncernów na świecie, mającego szerokie kontakty z wydawnictwami prasowymi, polityką i uzależnionych od dotacji badań naukowych.

Pojawiły się dowody mówiące, że GE wiedziało o złej kondycji elektrowni Fukushima. Informacja ta zmobilizowała Japończyków, którzy łącząc siły pozwali GE do sądu, oskarżając koncern o karygodne zaniedbania jakich dopuścił się GE względem Fukushimy.

Skażenie radioaktywne rozciąga się coraz dalej ,wpływając na oceaniczną faunę i florę. Przykładem dającym powody do niepokoju jest Kanada, w wodach której, nie długo po katastrofie odkryto krwawiące ze skrzeli i gałek ocznych ryby. Po upublicznieniu tego faktu niezależni naukowcy zmierzyli poziom radiacji w wodach zachodniej Kanady i odkryli, że wzrósł on średnio o 300%.
Podobne sceny rozgrywają się w wodach południowego Oregonu, kiedy w 2013 roku odnotowano podwyższony poziom radiacji. Tym razem ofiarą dziwnej choroby stały się rozgwiazdy, które masowo giną tracąc ramiona. Trzykrotnie wyższy poziom radiacji został odnotowany w mięsie tuńczyków złowionych w wodach Oregonu.
Jednakże władze nie łączą tych przypadków z awarią elektrowni Fukushima, nawet w przypadkach, gdy poziom radiacji na plażach słonecznej Kalifornii wzrósł o 500%.

Co jednych niepokoi inni próbują bagatelizować. Informacje o niepokojących faktach podobnie jak w Japonii są pomijane w mainstream-owych mediach. Władze US i Kandy nabrały wody w usta i nie odnoszą się do tych doniesień.
W ciągu ostatnich 5 lat katastrofa w Fukushimie dorobiła się miana największej katastrofy ekologicznej w dziejach świata, spowodowanej działalnością człowieka. Jeśli władze dalej będą ukrywać  skutki tej tragedii, któregoś dnia możemy się obudzić w zupełnie innej rzeczywistości.


Wikipedia Commons by  Digital Globe 

wtorek, 20 grudnia 2016

Wielkie sprzątanie Oceanu.


Niedoskonałe sito recyclingu uwalnia do środowiska tony odpadów. Swą długą wędrówkę pokonują niesione nurtem rzek i strumieni by ostatecznie spocząć na błękitnej tafli oceanu. Unoszone prądami oceanicznymi plastikowe pozostałości ludzkiej egzystencji sieją śmierć i zniszczenie wśród wielu gatunków ryb i ssaków morskich. Trapiący problem jak pozbyć się tych odpadów stał się impulsem do poszukiwania recepty jak uzdrowić wielki błękit.




Tego karkołomnego zadania podjął się młody holenderski naukowiec, który wpadł na pomysł jak pozbyć się plastiku z oceanu. Idea polega na umiejscowieniu na powierzchni pływających ograniczników zbierających śmieci. Ich wysokość została zaprojektowana na tyle, by uniemożliwić przedostanie się nad nią odpadów, a głębokość zanurzenia nie ograniczy migracji ryb i innych morskich stworzeń. Prototyp konstrukcji o długości 100 m pływa obecnie po Morzu Północnym. Wynik testów konstrukcji pozwoli przygotować ją na wielką operację zbierania odpadów, która rozpocznie się w 2020 roku. Jak przewiduje Boyan Slat inicjator projektu ,w ciągu 10 lat przy pomocy swojego wynalazku ocean pozbędzie się 42 proc. śmieci z 3,5 mln ton tworzących Wielką Pacyficzną Plamę Śmieci.

Wspierająca fundację Boyana Slata The Ocean Cleanup firma Google umożliwiła korzystanie z samolotu którego zadaniem było zlokalizowanie w pobliżu kalifornijskiego wybrzeża dryfujących odpadów i ocenienia skali z jaką będzie się musiała zmierzyć fundacja. Zebrane dane wraz z uzyskanymi informacjami z 30 statków, przeczesujących w 2015 roku bezkres oceanu ,przyczynią się w przyszłości do lokalizacji Wielkiej Pacyficznej Plamy dryfującej między Kalifornią a Hawajami.



Świadomość zagrożenia dla środowiska morskiego spowodowała międzynarodową współpracę wspierająca fundację Boyanda. Na apel opowiedziało tysiące internautów przekazując na ten cel 2,2 mln. dolarów. Również rząd Holandii wspomógł finansowo fundację ,dając nadzieje ,że problem zanieczyszczenia skonsoliduje wysiłki wielu państw w uzdrowieniu Oceanów.




wikimedia commons photo by epSos.de CC BY 2.0

poniedziałek, 5 grudnia 2016

Atomowy Sarkofag.

Niecodzienny widok zagłuszył cisze wokół zasypanego rdzenia Czarnobylskiego reaktora ,przy którym trwają zaawansowane prace by raz na zawsze uniemożliwić wydostanie się drzemiącej pod tonami ołowiu, piasku i betonu nieokiełznanej, niszczycielskiej energii.
Stalowa pokrywa będąca największą ruchomą strukturą lądową ważącą 36 tys. ton o rozpiętości 257 m. kopuły stalowej jest szczytem współczesnej inżynierii.
224 podnośniki hydrauliczne mogące jednorazowo przesunąć stalowy sarkofag tylko o 60 cm krok po kroku zamykają się nad zniszczonym reaktorem, który 30 lat temu o mało nie doprowadził do globalnej katastrofy.

Mamy 26 kwietnia 1986 roku, w elektrowni atomowej trwały testy układu samouzupełniania paliwa mogące w przyszłości oszczędzić zużycie energii. W wyniku tego eksperymentu doszło do serii wybuchów, po których 1200 tonowa pokrywa reaktora rozpadła się na kawałki. Słup ognia wystrzelił w powietrze uwalniając radioaktywne atomy w stadium fuzji.

Jako pierwsi przybyli strażacy. Nie mając przeszkolenia ani odpowiednich zabezpieczeń stosowali normalne procedury jakie towarzyszą przy gaszeniu pożarów. Hektolitry wody spłynęły na żarzącą się kipiel. Woda tym razem nie odniosła sukcesu, a nieświadomi zagrożenia strażacy niedługo po tym wszyscy umierają stając się pierwszymi ofiarami Czarnobyla.

W oddalonym o kilka kilometrów od elektrowni mieście Prypeć, życie toczyło się jak zwykle, i choć w mediach była wzmianka o awarii reaktora nikt nie podejrzewał jakie skutki awaria odniesie. Przybyła komisja wojskowa odkrywając jak wysokie jest promieniowanie, początkowo sądziła , że urządzenia do pomiaru są zepsute. Jak się później okazało było tak wysokie, że zabrakło skali. Uważa się, że ludzki organizm jest w stanie wchłonąć bez szkody dla zdrowia do 2 RTG rocznie. 400 RTG prowadzi do śmiertelnego skażenia.
Na szczęście dla nich władze zdecydowały się na ewakuacje miasta po 30 godzinach od chwili wybuchu.

Tymczasem pył radioaktywny przenoszony wiatrem na północ kontynentu, dociera do Szwecji. Czujniki zaalarmowały władze o nadchodzącym niebezpieczeństwie. Podwyższona radiacja jest zauważalna w całej Europie. Wszyscy szukają źródła promieniowania ,podczas gdy władze Kremla ciągle milczą. Dopiero amerykańskie i europejskie satelity szpiegowskie odkryły ruiny reaktora, co zmusiło poniekąd władze ZSRR to potwierdzenia informacji o katastrofie.

Kryzys był ciągle niezażegnany ,a władze Kremla desperacko szukały recepty na ujarzmienie żywiołu.
Postanowiono zasypać krater workami z piaskiem. W tym celu ściągnięto najlepszych pilotów śmigłowców, rozkazano im nadlecieć jak najbliżej krateru i zrzucać worki z piaskiem na krater. Niezabezpieczeni żołnierze rozpoczęli tą arcytrudną misję zdając sobie sprawę z zagrożenia na jakie byli narażeni. Tony piasku i kwasu bornego neutralizujące promieniowanie zasypują żarzący się krater. Żołnierze wystawieni na 9-cio krotną śmiertelną dawkę promieniowania kończą okrutnie poparzeni na szpitalnych łóżkach. Umierają niedługo po tym na chorobą popromienną.

W międzyczasie pył radioaktywny niesiony wiatrem obejmuje swym zasięgiem prawie całą Europę. W wielu przypadkach opada wraz z deszczem na duże skupiska miast takich jak Sztokholm i Paryż.

Potworny żar roztapia piasek ,którym zasypano wyrwę niosąc realne zagrożenie wybuchu drugiego reaktora, którego skutki doprowadziłyby do śmierci milionów ludzi na obszarze całego kontynentu.
Postanowiono użyć wszelkich środków by obniżyć temperaturę rdzenia. W tym celu rozpoczęto akcję wsypywania ton ołowiu na przepalający piasek żar. W końcu temperatura zaczęła spadać jednak część ołowiu pod jej wpływem wydostała się do atmosfery dodatkowo zatruwając ledwie trzymających się na nogach pilotów. Po tej desperackiej akcji wszyscy piloci otrzymali śmiertelną dawkę promieniowania i w niedługim czasie zmarli.

Powstał kolejny problem. Rozgrzana magma zaczęła przetapiać podłoże reaktora zagrażając ujęciom wody. Skażenie wód gruntowych i rzek wywołałoby katastrofę obejmującą całą powierzchnię Ukrainy i innych sąsiadujących państw. By do tego nie dopuścić powołano setki górników, których zadaniem było przekopanie tunelu łączącego dwa reaktory, w celu zainstalowania systemu schładzania . Górnicy pracowali nieprzerwanie przez kilka tygodni w potwornym upale bez jakichkolwiek zabezpieczeń. W końcu udało się im osiągnąć cel i temperatura zniszczonego reaktora się ustabilizowała.

Przez kolejne tygodnie tysiące żołnierzy i cywilów pracowało, by uprzątnąć skutki katastrofy. Pokryci warstwami ołowiu ,ci mężni ludzie pracowali w pocie czoła wystawieni na ogromne dawki promieniowania .

W okolicach Czarnobyla wysiedlono resztę mieszkańców pobliskich wsi ,oraz wybito zwierzęta by uniemożliwić rozprzestrzenianie się skażenia radioaktywnego.

Po 7-miu miesiącach morderczej walki udało się ukończyć betonowy sarkofag w Czarnobylskiej elektrowni atomowej.

Po trzydziestu latach opustoszałe siedliska ludzkie stopniowo pochłania upływ czasu. Przyroda dopomina się coraz śmielej o to, co kiedyś należało do niej ,a leśne stworzenia zaciekawione buszują między krzesłami opuszczonych domostw. A co z anonimowymi bohaterami bez których świat nie wyglądałby teraz tak ,jak się obecnie prezentuje? Żyją dziesiątkowani skutkami awarii zasilając grono przychodni lekarskich ,i choć władze zapominają o ich heroicznym czynie czują głęboką dumę poświęcając życie i zdrowie dla ratowania ludzkości.


Vikimedia Commons\Garvey STS

niedziela, 20 listopada 2016

Utracony Raj.

Któż z nas nie marzył by choć raz w życiu przenieść się na rajską wyspę otoczoną bezkresnym błękitem turkusowego oceanu będącego kolebką barwnego kolektywu istot żyjących pod jego powierzchnią.

Jednakowoż czasu na zwieńczenie marzeń pozostało niewiele.



Nisko położone wybrzeża oraz wyspy coraz częściej muszą mierzyć się z postępującym wzrostem poziomu wody w morzach i oceanach. Podnoszący się poziom wody morskiej zalewa niżej położone wyspy i wybrzeża stałego lądu przyczyniając się do dewastacji prywatnych domostw, instalacji energetycznych i kanalizacyjnych, skażenia zapasów wody pitnej. Kataklizm związany z zalaniem zagraża bezpośrednio ludziom żyjącym na styku wody i lądu.

Od 1880 roku poziom oceanów wzrósł o ponad 20 cm i tendencja ta ciągle przyspiesza. Jak podaje IPCC (United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change) monitorujące ten proces do końca 2100 poziom morza osiągnie od 0,5 do 1,5m. Zjawisko to jest szczególnie dostrzegalne na Antarktydzie gdzie lodowce topnieją w niespotykanym dotąd tempie.



Państwa wyspiarskie, które dotykają skutki zmian klimatu jak: Bermudy i Bahamy na Atlantyku, Tuvalu, Kiribati ,Vanuatu, wyspy Marshalla, Cooka, Fidżi ,Salomona na Pacyfiku oraz szczególnie uwielbiane przez turystów Malediwy na Oceanie Indyjskim coraz poważniej biorą pod uwagę przeniesienia całych społeczności na stały ląd.

Pod względem ilości osób narażonych na postępujący kataklizm ,którym niewątpliwie są powodzie wywołane podnoszeniem się stanu wód w oceanach ,wyspiarskie społeczności wypadają blado w porównaniu z gęsto zaludnionymi wybrzeżami takich miast jak: Nowy Orlean, Nowy York, Los Angeles, Tokio, Amsterdam, Mumbai, Szanghaj, Singapur, Dżakarta, Dhaka.

W niedługim czasie wybrzeża tych metropolii staną się areną masowej migracji klimatycznych uchodźców w głąb lądu.



Badania przeprowadzone przez NOAA (National Atmospheric and Oceanic Administration) ujawniły rekordowy wzrost temperatury w latach 2000-2009. Wyniki tych badań opartych na wielu niezależnych danych z satelit, balonów meteorologicznych, stacji pogodowych, boi pomiarowych, bądź badań przeprowadzonych w terenie ukazały znaczący wzrost temperatury na ziemi.





Obojętnie czy wierzysz czy globalne ocieplenie jest wynikiem działalności człowieka ,czy też uważasz ,że jest to naturalne zjawisko,fakt pozostaje niezaprzeczalny. Zmiany klimatyczne rozszerzają się zmieniając środowisko, a namacalnym przykładem są oceaniczne wyspy ,które wkrótce znikną w odmętach oceanu.



Zmiany klimatyczne których jesteśmy świadkami stawiają globalnej społeczności nowe wyzwania z którymi musimy się zmierzyć. Czym szybciej się zaadoptujemy do nowej rzeczywistości tym mniejsze będą straty. Pierwszym egzaminem będzie przygotowanie gruntu na falę klimatycznych uchodźców, sierot pozostawionych na pastwę nieujarzmionego gniewu oceanu. 


Wikimedia Commons\Global Warming art 

niedziela, 13 listopada 2016

Znikająca Płetwa.





Plasując się na szczycie łańcucha pokarmowego rekin przez miliony lat pełni rolę niekwestionowanego władcy głębin. Pełniąc dominująca rolę w ekosystemie wodnym było kwestią czasu kiedy zetknie się z postępującą ekspansją człowieka . Konflikt rekina z człowiekiem był nieunikniony.

Kiedy w latach siedemdziesiątych Steven Spielberg nakręcił ''Szczęki'' nie podejrzewał jak ten obraz jeszcze bardziej zmieni podejście ludzi do rekinów. Trauma ogarnęła cały świat, ludzie zaczęli widzieć w nich tylko bezlitosne maszyny do zabijania. Postrzegając je jako krwiożercze bestie zaczęto je masowo eliminować z wód przybrzeżnych kurortów wypoczynkowych. Co gorsza wyższy poziom życiowy mieszkańców Azji wywołał ogromny popyt na potrawy z płetwy rekina. Metoda pozyskiwania płetw polega na chwytaniu rekinów po to by pozbawić je drogocennych płetw. Ryba po amputacji zostaje wrzucona do wody i śmiertelnie ranna opada na dno dusząc się lub będąc rozszarpana przez inne drapieżniki. Szacuje się,że co roku znika w ten sposób około 73 milionów osobników. Z odciętych płetw robi się zupę lub medykamenty ponoć leczące różne choroby.



Jednak rekiny nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa. Ich zemstą co naukowcy zaczynają coraz częściej potwierdzać jest biotoksyna (B-Metylamino L-Alanina BMAA), która występuje w środowisku w którym pływają. Jej największe stężenie kumuluje się w płetwach i jest równe jak u pacjentów chorych na chorobę Alzheimera. Tak więc jedzenie rekinów niesie za sobą niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia.



Na szczęście przybywa ludzi którym los tych drapieżników nie jest obojętny. Miliarder sir Richard Branson ,którego apel o zakaz handlu płetwami został usłyszany wywołał debatę w Kostaryce w wyniku której prezydent podpisała dekret zakazujący polowań na rekiny. Organizacje takie jak ''Sharkalliance'',''Project Aware'' ,''Sharkproject'' i wiele innych nagłaśniają ten niechlubny fakt.

Apel skutkuje w następstwie czego coraz więcej państw dostrzegając ogromną role jaką mają do spełnienia te drapieżniki wprowadza zakaz polowania i handlu płetwami.



Populacja rekinów na skutek tych praktyk w ostatnich latach drastycznie spadła, co może wywołać nieodwracalne zmiany w ekosystemie. Zauważalny spadek obecności rekinów doprowadza do wzrostu liczebności innych mniejszych drapieżników, te z kolei kontrolują jeszcze mniejsze, które mają bezpośredni wpływ na stan rafy koralowej czyszczą ją z glonów i odpadków organicznych. Zachwianie tej delikatnej równowagi odzwierciedla się na rafie koralowej, która bez czyścicieli dusi się i umiera.

Jest to jeden z wielu przykładów jakie rekiny odgrywają w przyrodzie . Te istoty nie mają głosu żeby walczyć o swoje prawa , na forum międzynarodowym ,mówić o rzezi którą ludzie im zgotowali. Pamiętajmy o nich gdy jesteśmy w restauracji,bądź na targu pamiątek.







foto.Sebastian Losada\Wikimedia Commons\CC

niedziela, 6 listopada 2016

Lodowe Sanktuarium.

Antarktyda przez wieki z dumą opierała się kolonizacji człowieka, który od niepamiętnych czasów chciał ujarzmić i podporządkować sobie tą najzimniejszą krainę na kuli ziemskiej. Dostępu do niej strzeże Morze Rossa będące naturalnym buforem dla śmiałków chcących zdobyć perłę Antarktydy, którym niewątpliwie jest Biegun Południowy.



O potędze żywiołu Morza Rossa okalającego Antarktydę przekonał się Ernest Shackleton ,który w 1914 roku podjął trzecią próbę zdobycia Bieguna Południowego. Po początkowych sukcesach statek Shackletona został uwięziony na gwałtownie zamarzającym morzu i w konsekwencji zmiażdżony przez lód. Dla załogi rozpoczęła się walka o przetrwanie. Udało im się pokonać lodową zmarzlinę i dotrzeć na suchy ląd. Po półtorarocznej tułaczce wszyscy członkowie załogi Endurance zostali szczęśliwie uratowani.



Morze Rossa to nie tylko lodowa tafla będąca śmiertelnym zagrożeniem dla żeglarzy, to również sanktuarium najbardziej płodnego ekosystemu, gdzie koncentracja fauny i flory jest najwyższa na świecie. Tętniące życie wielorybów,fok, pingwinów oraz wielu innych niezagrożonych gatunków stało się laboratorium dostarczającym informacji o tym, jak funkcjonował świat zanim pojawił się człowiek.



Ochrona Morza Rossa stała się głównym punktem posiedzenia Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources(Komisja ds Ochrony Żywych Zasobów Morskich Antarktydy), która zebrała się w Hobart w Australii. Przedstawiciele 24 państw i Unii Europejskiej postanowili utworzyć z Morza Rossa największy rezerwat morski na świecie. W trakcie burzliwych posiedzeń ustalono,że akwen ten będzie chroniony przed przemysłowym rybołówstwem przez 35 lat.

Obszar Morza Rossa to tylko 2% Oceanu Południowego,mimo to stał się domem dla 38% światowej populacji pingwina Białookiego(Adeli), 30% Petrela Antarktycznego, oraz 6% Płetwala antarktycznego. Szczególnie istotnym faktem jest,że teren Morza Rossa jest siedliskiem ogromnej ilości krylu będącego głównym składnikiem diety wielorybów i fok, którego liczba z powodu ocieplania klimatu ciągle spada stawiając istnienie tych ssaków w pod znakiem zapytania.



Utworzenie z Morza Rossa największego morskiego rezerwatu to milowy krok w postrzeganiu wpływu jakie morza i oceany wywierają na ludzkość. Ograniczanie eksploatacji i tworzenie rezerwatów daje szanse na odrodzenie wrażliwego ekosystemu ,co w przyszłości uchroni setki milionów ludzi żyjących w symbiozie z oceanem przed przymusową migracją w poszukiwaniu środków do życia.

niedziela, 30 października 2016

Łzy Wieloryba.

Od zarania dziejów ludzie polowali na wieloryby. Pierwsze ślady w Europie ukazujące zmagania rybaków odkryto na terenie dzisiejszej Norwegii i datują się na 4000 lat. Polowania na walenie mimo iż niosły duże ryzyko niepowodzenia a nawet śmierci były rozpowszechnione wśród różnych społeczności. Baskowie polujący na Oceanie Atlantyckim, Wikingowie na północy Europy czy Japończycy na Pacyfiku. Wszyscy oni uważali polowania na wieloryby jako element tożsamości kulturowej. W średniowieczu wieloryby przeobraziły się w konglomerat składników odżywczych których niedobór był utrapieniem wielu wspólnot. Każda część ciała tych ssaków była wykorzystywana. Mięso,skóra,tłuszcz wielorybi były spożywane jako ważne źródło protein,witamin i minerałów. Fiszbin był budulcem koszy ,lub jako materiał służył do budowy konstrukcji dachu. Przez wieki jednak najbardziej ceniony był wyrabiany z tłuszczu olej wielorybi .Stosowany jako smar do maszyn,produkcji świec,mydła, i przede wszystkim jako paliwo do lamp rozświetlał mrok średniowiecznego świata stając się jednym z najbardziej pożądanych towarów.

Na całym świecie polowania na te ssaki morskie zyskiwały coraz większą popularność,która osiągnęła szczyt w XIX wieku. Postęp technologiczny sprawił,że polowania stały się jeszcze bardziej skuteczne. Przewaga człowieka w walce z wielorybem spowodowała,że zdziesiątkowane stada ścigane przez zorganizowaną flotę wielorybników coraz trudniej było wytropić.

Początek XX wieku zastał przetrzebione stada wielorybów. Ich populacja skurczyła się na tyle ,że niektóre gatunki zbliżyły się do granicy wymarcia. Na szczęście szeroko zakrojona elektryfikacja zmniejszyła popyt na olej wielorybi co spowodowało ograniczenie polowań.

Jednakże problem pozostał, co więcej rewolucja przemysłowa pierwszej połowy XX wieku znalazła nowe zastosowania dla źródła surowców jakim był waleń. Wywołało to wiele dyskusji naukowych,a rządy wielu państw znalazły się pod presją obrońców wielorybów. W konsekwencji w 1947 roku uchwalono Konwencje o Uregulowaniu Wielorybnictwa(International Whaling Commission). Niestety konwencja stała się ciałem martwym ponieważ nie posiadała mechanizmów egzekwowania ustaleń.

Przez kolejne dekady komercyjne polowania doprowadziły wiele gatunków tych ssaków morskich na skraj przepaści. Dopiero w 1986 widząc nadciągający kres obecności wielorybów w ekosystemie morskim, rządy wielu krajów skonsolidowały swoje wysiłki ,co zaowocowało podpisaniem moratorium. Jak każda uchwała, moratorium ma też swoją piętę achillesową . Jest nią luka prawna zezwalająca na polowania pod pretekstem badań naukowych ,którą nagminnie wykorzystuje Japonia Mimo międzynarodowego zakazu, w ciągu 30 lat w Japonii zamordowano tysiące wielorybów.

Norwegia i Islandia również nie chcą się podporządkować założeniom moratorium twierdząc,że mają prawo do polowań.

Trwający aktualnie szczyt wielorybniczy może w końcu zakończyć rzeż tych stworzeń. Międzynarodowa Komisja Wielorybnictwa jest w posiadaniu wielu argumentów mogących powstrzymać destrukcyjną politykę Japończyków i przyczynić się do odrodzenia króla oceanów, którym niewątpliwie jest wieloryb.




niedziela, 11 września 2016

Made in China

Przyzwyczailiśmy się już do metek na ubraniach informujących o azjatyckim pochodzeniu tekstyliów kupowanych na bazarach a nawet w u renomowanych producentów odzieży. Można to tłumaczyć niższymi kosztami jakie firmy ponoszą w procesie produkcji w Azji niż miałoby to miejsce w Europie, i taka oficjalna wersja dla większości nas jest wystarczająca. Jednak ''diabeł tkwi w szczegółach'' ukazując podwójne dno tego wielomiliardowego biznesu.



70% odzieży noszonej w europie jest produkowana w Azji. Światowe marki tekstylne zlecają produkcje podwykonawcom w Chinach,w których normy bezpieczeństwa odbiegają od stosowanych na terenie UE. Stosowane kiedyś naturalne barwniki zastąpiono chemicznymi. By barwnik był trwały producenci stosują utrwalacze, i to one są najbardziej szkodliwe.

I tu pojawia się problem ,bowiem firmy zlecające produkcje odzieży nie są w stanie sprawdzić,czy owe toksyczne substancje nie stały się składnikiem ich marek. Importując tkaniny trudno doszukać się informacji na temat stosowanych środków chemicznych.

By zwiększyć zyski nagminnie łamie się tam unijne normy, stosując tańsze środki barwiące niż te polecane przez nabywców. Później taka odzież sprzedawana jest na europejskich rynkach.

Powstaje pytanie,czy europejscy potentaci przemysłu włókienniczego wiedzą o tym procederze? Nawet jeśli nigdy tego nie udowodniono redukcja kosztów związana z produkcją w Bangladeszu i Chinach jest im na rękę.

Stosowane barwniki i utrwalacze są najczęściej wycelowane w odzież dla dzieci. Kolorowe nadruki na t shirt-ach nierzadko mają w swej konsystencji formaldehyd. Może on być przyczyną wysypki, a nawet doprowadzić do zachorowania na nowotwory. Również barwniki azowe, jako tańsze zamienniki ,są szeroko stosowane w azjatyckich farbiarniach. Są tańsze ale i też niebezpieczne dla zdrowia i środowiska.

Dhaka stolica Bangladeszu stała się zagłębiem przemysłu włókienniczego. Rozkwit miasta okupiony został urągającym godności ludzkiej warunkom pracy. Pracownicy, a często są nimi dzieci ,farbują tekstylia bez jakichkolwiek zabezpieczeń ,narażając się na trujące działanie środków chemicznych.
Następnie pozostałości wylewane są do rzek. Niszcząc cały ekosystem odpady z farbiarni zatruwają ludzi żyjących w pobliżu. Długotrwały wpływ chemicznych środków możemy zaobserwować w Indiach, które były niegdyś mekką produkcji odzieży. Masowe zachorowania na nowotwory, dziesiątkujące byłych pracowników farbiarni. Również okoliczni mieszkańcy korzystający z rzecznej wody zostali dotknięci ta epidemią.

Trudno całkowicie wyeliminować ryzyko kontaktu z tymi substancjami. Możemy je jednak zminimalizować, omijając ubrania z nadrukami, gdzie występują największe stężenia chemicznych związków, lub nabywać je w tzw second hand-ach,(czyli sklepach z rzeczami drugiego obrotu) w których, częściowo znoszone ubrania są w pewnym stopniu pozbawione trujących środków. Jeśli decydujemy się na kupno nowych ubrań warto je kilkakrotnie wyprać ,tym samym pozbywając choć w pewnym zakresie środków ,którymi wcześniej były nasiąknięte.

Temat zatrutych barwnikami chemicznymi rzek pozostawiam na przyszłość.




sobota, 23 lipca 2016

Toksyczny Bałtyk.

Kiedy w 1997 roku załoga polskiego kutra wydobyła kilkukilogramowy obiekt przypominający glinę ,żaden z członków załogi nie domyślił się ,że mają do czynienia z niebezpieczną bryła Iperytu. W wyniku tego incydentu kilku członków załogi zostało poparzonych. Wypadek uwypuklił dojrzewający od dziesięcioleci problem odpadów chemicznych. Wiosną 1945 roku, gdy pod naporem sił sprzymierzonych monolit nazistowski zaczął pękać i było już kwestią czasu kiedy hitlerowska machina obróci się w perzynę Adolf Hitler posiadał jeszcze jeden atut,który mógł wydłużyć agonie III Rzeszy. Były nim sprawdzone podczas I Wojny Światowej BST (Bojowe Środki Trujące). W tamtym okresie z powodu użycia gazu musztardowego (Iperyt Siarkowy) straciło życie 100 tys. ludzi ,a ponad milion zostało trwale okaleczonych. Na szczęście mimo potężnego arsenału Iperytu,Tabunu,Sarinu,Fosgenu i Adamsytu testowanych jeszcze przed wojną ,Hitler nigdy nie odważył się na użycie tej śmiercionośnej broni i po upadku państwa cały arsenał amunicji chemicznej trafił w ręce wojsk sprzymierzonych. Powstał problem jak zutylizować taką ilość chemikaliów,weźmy pod uwagę,że mamy lata 40' XX wieku i takie technologie były nieosiągalne dla ówczesnej nauki. Postanowiono je zatopić w Bałtyku. Na miejsce składowania wybrano Głębię Gotlandzką ,rejon latarni morskiej Maesekaer na zachód od Szwecji,a także w cieśniach Duńskich. Pewne ilości chemikaliów trafiły również do Głębi Gdańskiej,okolic Dziwnowa,Darłowa,Kołobrzegu i Helu. Szacunki mówią o 60-ciu tys. tonach amunicji chemicznej składowanych w metalowych pojemnikach,bombach i pociskach. Dziś na dnie Bałtyku mamy rdzewiejącą,tykającą bombę,której skutki trudno przewidzieć. Coraz częstsze przypadki obecności BST na plażach nadmorskich kurortów oznacza,że pojemniki skrywające toksyczne substancje zaczynają poddawać się upływowi czasu. Pomimo wielu debat naukowych nie udaje się znaleźć rozwiązania i przewidzieć skutków wycieku chemikaliów do ekosystemu.

sobota, 25 czerwca 2016

Przełowienie Morza Bałtyckiego.

Letni pobyt nad morzem dla wielu z nas kojarzony jest z beztroskim czasem odpoczynku. Wraz z urokliwymi zachodami słońca, przy akompaniamencie szumu fal i śpiewu mew pozostawia niezatarte wspomnienia na wiele miesięcy. Zwieńczeniem udanych wakacji jest tradycyjna wizyta w smażalni ryb, albo jak kto woli u rybaka. Ten nieodłączny atrybut urlopu może w niedalekiej przyszłości zniknąć raz na zawsze z naszego jadłospisu. Rosnący popyt na ryby na rynkach UE spowodował zintensyfikowanie połowów. To już nie pojedyncze kutry lecz zaawansowane technicznie statki przetwórnie dokładają starań by zaspokoić potrzeby rynku. Wytropione przez nowoczesne sonary ławice są dziesiątkowane. Ryby wyłowione są selekcjonowane według gatunku i następnie wstępnie przetwarzane. Często trawlery dokonują połowów ukierunkowanych na śledzia i szprota. Mniej atrakcyjne kończą w farmach hodowlanych jako pasza dla łososi i tuńczyków. Ta niechlubna praktyka doprowadza do wytrzebiania narybku, którym żywią się inne gatunki przez co odnotowuje się spadek ich populacji w morzach europejskich. Niskie zasolenie Morza Bałtyckiego, ma istotny wpływ na rozród populacji dorsza. Coraz rzadsze wlewy słonej i natlenionej wody z Morza Północnego, plus nadmierne połowy jeszcze bardziej redukują liczebność tego gatunku. Populacja tego cennego gatunku zmniejszyła się tak drastycznie,że rybacy nie są w stanie wykorzystać kwot przyznawanych na połów dorsza. Jak pokazuje kilka powyższych przykładów nadmierna ingerencja w ten delikatny ekosystem zakłóca równowagę w tym i tak trudnym środowisku jakim jest Morze Bałtyckie. Nielegalne połowy wraz ze zbyt dużą ilością jednostek łowiących sprawia,że Morze Bałtyckie jak jedno z najbardziej eksploatowanych mórz jest przykładem do czego może doprowadzić rabunkowa nieusankcjonowana polityka . Brak odpowiednich regulacji prawnych stwarza dogodne warunki do nadużyć. Jak pokazują symulacje przy obecnej skali połowów za 50 lat ryby znikną bezpowrotnie z mórz i oceanów,a jednym z pierwszych takich miejsc będzie Morze Bałtyckie. Co możemy zrobić by zmienić obecny kierunek? Możemy w sposób przemyślany zmniejszyć popyt na zagrożone gatunki zastępując je innymi. Poniższa lista powinna w tym pomóc. Te ryby nie są zagrożone wyginięciem, a ich połowy nie szkodzą środowisku. Możesz je kupować i jeść ze smakiem. Czarniak Dorsz (M. Barentsa) Karp Langustynki (M. Północne, kosze i pułapki) Łosoś pacyficzny Makrela Miruna (łowiona przy pomocy trału pelagicznego) Omułek jadalny hodowlany Ostrygi Ośmiorniczki (Maroko i Meksyk) Plamiak (inny niż z M. Barentsa) Przegrzebek zwyczajny (ręcznie zbierany) Sardela europejska (poławiana trałem pelagicznym i okrężnicą) Szprot Śledź Oraz wszelkie gatunki z certyfikatem MSC. Uwaga! Połowy lub hodowla tych gatunków szkodzą środowisku i wpływają negatywnie na różnorodność mórz i oceanów. Ogranicz ich spożycie. Dorsz bałtycki Gładzica Krab Krewetka Północna (M. Barentsa) Łosoś hodowlany Małże Mintaj Ośmiorniczki (inne niż z Maroka i Meksyku) Plamiak (z M. Barentsa) Pstrąg tęczowy Stornia (sprzedawana pod nazwą flądra) Tuńczyki (inne niż błękitnopłetwe) Turbot hodowlany Panga * Tilapia * Nie kupuj! Tych ryb nie kupuj! Grozi im całkowite wyginięcie, a ich połowy poważnie szkodzą środowisku i wpływają negatywnie na różnorodność biologiczną mórz i oceanów! Dorada Halibut Homar Karmazyn Krewetki tropikalne Krewetka północna (z wyjątkiem tej z M. Barentsa) Langustynki (łowione przy pomocy trału) Limanda żółtopłetwa Łosoś bałtycki Miruna (łowiona przy pomocy trału dennego) Morszczuk Omułek jadalny dziki Sieja/Sielawa Sola Tuńczyk błękitnopłetwy Turbot dziki Węgorz

niedziela, 15 maja 2016

Plastikowy Armagedon.

Kiedy w latach 50-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych nastąpił gwałtowny wzrost stosowania tworzyw sztucznych nikt nie przypuszczał,że świat wszedł w nową erę. Wszechobecny polimer zasymilował się z każdą sferą naszego życia tworząc pewien rodzaj synergii. Od najmłodszych lat jesteśmy oswajani z plastikiem. To on w postaci zabawek sprawiał,że nasze dzieciństwo było bardziej kolorowe. Patrząc z punktu widzenia naszej epoki gospodarstwo domowe cofnęło by się do średniowieczna gdyby zabrakło odkurzacza lub mikrofalówki,nie wspominając o całej liście robotów kuchennych wspomagających każdego dnia kuchenne rewolucje. Świat ciągle przyspiesza a konsekwencją tego jest konsumpcyjne podejście do dóbr materialnych. Przejawem tego jest narastający trend w wytwarzaniu jednorazowych produktów a synonimem ich stała przysłowiowa plastikowa foliówka z marketu. Opakowania foliowe po swoim krótkim życiu często trafiają do rzek a następnie do oceanów stając się toksyczną miksturą . Szacuje się,że z powodu plastikowych odpadów rocznie ginie około miliona stworzeń . Dzieje się tak ponieważ nieświadome np. żółwie połykają torebki foliowe myląc je z meduzami. Podobnie dzieje się z ptactwem w żołądkach których znajdowane są plastikowe nakrętki.
Ptaki tak dalece oswoiły się z kolorowymi odpadami ,że stał się on budulcem ich gniazd. Nawet potężne kaszaloty stały się ofiarami cywilizacji. Czy to nie ironia losu,że walenie które dzielnie opierały się przez lata wielorybnikom trzebiącym ich populacje kończą jako ofiary marketowych foliówek za kilka groszy. Mimo postępującej katastrofy ekologicznej pojawiają się światełka w tunelu. Jak pokazują ostatnie badania wynaleziono biodegradowalny polimer który rozkłada się pod wpływem promieniowania UV,wody i ciepła. Kolejne dobre informacje napływają z Japonii gdzie naukowcy odkryli nową żywiącą się plastikiem bakterie które w przyszłości będą wspomagać oczyszczanie oceanów. Przedstawione informacje są krokiem ku uzdrowieniu środowiska,nie zmienia to faktu,że decydującą rolę w tym procesie odgrywamy my sami. Jeśli nie zmienimy podejścia to co pozostawimy przyszłym pokoleniom stanie się symbolem ignorancji i krótkowzrocznej polityki. Jak mawiał niegdyś wieli podróżnik i oceanograf Jacques Cousteau''To jest nasza nadzieja,że dzieci urodzone dzisiaj będą miały 20 lat przed sobą,trochę zielonej trawy pod gołymi stopami,świeże powietrze do oddychania,trochę błękitnej wody do żeglowania i wieloryba na horyzoncie,aby pomarzyć''.